INFOLINIA | 664 309 130
Baza porad

Odpowiedzi na Twoje pytania

Podział majątku wspólnego

W trakcie postępowania o podział majątku możliwe jest wytoczenie roszczeń obejmujących:

  • podziału majątku wspólnego na dwie równe części albo ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym,
  • ustalenie jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia zostały poczynione z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego lub z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego oraz które z nich powinny zostać zwrócone osobie, która je poniosła,
  • rozstrzygnięcie wątpliwości, czy poszczególna rzecz lub prawo wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków.

W czasie, gdy postępowanie o podział majątku jest w toku, inne sprawy dotyczące majątku wspólnego tj. o zwrot wydatków i nakładów lub o ustalenie nierównych udziałów małżonków nie mogą toczyć się w odrębnych postępowaniach. Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego, uczestnik nie może dochodzić roszczeń, o których była mowa w wyżej.

W postępowaniu o podział majątku uwzględnia się wyłącznie składniki należące do majątku wspólnego małżonków. Jeśli więc jeden z małżonków nabył określony składnik (np. mieszkanie czy samochód) w drodze dziedziczenia lub darowizny nie będzie on podlegał podziałowi w ramach dokonywania podziału majątku dorobkowego małżonków.

Ustalenie wysokości udziałów w majątku wspólnym

Z ustaniem małżeństwa majątek wspólny podlega podziałowi jako rezultat rozwodu lub separacji. Co do zasady udziały każdej ze stron w majątku wspólnym są równe tzn. 50% od wartości majątku.

Małżonkowie mogą zmienić wysokość udziału w majątku wspólnym żądaniem złożonym w postępowaniu o podział majątku lub zawierając umowę o rozdzielność majątkową, w której małżonkowie samodzielnie ustalają podział udziałów w majątku wspólnym (np. mąż dostanie 40% udziałów, a żona 60%). Dobra materialne uzyskane w czasie trwania małżeństwa są wspólnym dorobkiem małżonków - np. jeśli w trakcie trwania małżeństwa mąż kupił działkę rekreacyjną za pieniądze uzyskane z własnych zarobków, wchodzi ona w skład majątku wspólnego, mimo że żona nie pracowała, a działkę kupił tylko na siebie.

Rozstrzygnięcie o nierównych udziałach małżonków w majątku wspólnym możliwe jest zarówno w postępowaniu sądowym, jak i polubownym. Także w toku postępowania rozwodowego istnieje możliwość ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym.

Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, żeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Jednak małżonek, który tego żąda, musi udowodnić, że istnieje istotna różnica w przyczynieniu się do powstania majątku wspólnego i ważne powody do ustalenia nierównych udziałów. W celu udowodnienia „ważnych powodów”, o których mówi przepis nie wystarczy jedynie wskazać, że jedno z małżonków osiągało znacząco wyższe dochody.

Poniższe okoliczności mogą uzasadnić nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym:

  • jeden z małżonków rażąco uchylał się od zwiększania dorobku małżeńskiego pomimo posiadanych sił i możliwości zarobkowych,
  • trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku , np.: małżonek gra na wyścigach, uprawia hazard, trwoni majątek wspólny,
  • długoletnia separacja faktyczna, która uniemożliwia współdziałanie małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym.

Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania dorobku, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Brak podstaw do potwierdzenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym wystąpi:

  • gdy małżonek, który nie pracował zawodowo albo jego zarobki były dużo niższe niż współmałżonka, skompensował brak pracy zawodowej nakładem osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i zajmowaniu się domem,
  • gdy małżonek nie mógł przyczynić się do zwiększania majątku, bo np. ciężko chorował.

W przypadku śmierci jednego z małżonków jego spadkobiercy mogą żądać ustalenia przez sąd nierównych udziałów. Możliwe jest to jednak tylko wtedy, gdy spadkobierca wytoczył za życia powództwo o unieważnienie małżeństwa, wniósł pozew o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Oceny dokonuje zawsze sąd na podstawie okoliczności konkretnej sprawy. Żądanie o ustalenie nierównych udziałów może zostać wytoczone jedynie w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego, do czasu postępowania przed sądem I instancji. Żądanie nie ulega przedawnieniu.

Rozliczenia przy podziale majątku wspólnego

Rozliczenie nakładów i wydatków następuje po ustaniu wspólności majątkowej wraz z podziałem majątku wspólnego. - zarówno, gdy o podziale orzeka sąd, jak i w sytuacji, gdy małżonkowie dzielą majątek sami.

Do łącznej wartości majątku dorobkowego dolicza się wartość poniesionych nakładów na majątek osobisty i dopiero po uwzględnieniu tej wartości przeprowadza się podział majątku. Podziału majątku dorobkowego można żądać nawet po kilku latach od rozwodu - takie roszczenie się nie przedawnia.

W postępowaniu o podział majątku dorobkowego możliwe jest ustalenie, iż część (a nawet całość) majątku wspólnego powstała w wyniku nakładów poczynionych z majątku osobistego jednego z małżonków. Albo odwrotnie - że część majątku osobistego powstała dzięki nakładom z majątku wspólnego.

Rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego podlega:

  1. Zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny

    Sąd orzeka wyłącznie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji.

  2. Zwrot wydatków i nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków

    Sąd orzeka po ustaleniu wartość poczynionych nakładów w sprawie o podział majątku po ustaniu wspólności między małżonkami.

Rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego podlegać może także:

  • Zwrot długów związanych z majątkiem wspólnym, spłaconych wyłącznie przez jedno z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności małżeńskiej, a przed podziałem majątku wspólnego;
  • Wzajemne roszczenia z tytułu posiadania rzeczy, pobranych pożytków i innych przychodów za okres od ustania wspólności małżeńskiej do czasu podziału majątku;
  • Równowartość rzeczy lub praw objętych wspólnością, które zostały zbyte przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności małżeńskiej oraz równowartość rzeczy wspólnych utraconych np. w wyniku zniszczenia, za które weszło do majątku odszkodowanie;
  • Równowartość rzeczy wspólnych zbytych w sposób rozmyślny i nieuzasadniony ze szkodą dla drugiego małżonka.

Obowiązek udowodnienia twierdzeń, leży po tej stronie małżonka, który żąda zwrotu poniesionych nakładów lub wydatków. Skrupulatne przygotowanie się do postępowania poprzez zgromadzenie materiału dowodowego (faktur, rachunków, przelewów bankowych, umów darowizn, zeznania świadków itp.) pomoże wykazać celowość żądanego roszczenia.

Termin do wniesienia sprawy o podział majątku

Sprawę o podział majątku można wnieść do sądu w dowolnym terminie - niezwłocznie po orzeczeniu rozwodu albo nawet kilkanaście lat później. Jednak upływ czasu powoduje zazwyczaj trudności w ustaleniu, co wchodziło w skład majątku wspólnego oraz trudności dowodowe np. w kwestii rozliczania nakładów poczynionych z majątków osobistych małżonków na majątek wspólny.

Moment określenia stanu majątkowego

Dokonując podziału majątku dorobkowego co do zasady bierze się pod uwagę stan majątku z chwili ustania wspólności małżeńskiej, zaś jego wartość według cen z chwili dokonywania podziału.

Jeżeli jedno z małżonków zniszczy składniki majątku wspólnego przed ustaniem wspólności bądź po niej, a uczyni to z winy umyślnej, to utracone rzeczy traktuje się tak, jakby nadal były w posiadaniu. Drugie z małżonków nie może być pozbawione w opisany sposób niekiedy dorobku całego życia. Można także rozliczyć składniki, których zbycie sąd uzna za pozorne.

Poznaj zalety i etapy eRozwodu

Sprawdź jak możemy Ci pomóc