INFOLINIA | 664 309 130
Baza porad

Odpowiedzi na Twoje pytania

Alimenty na małoletnie dzieci

Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, od chwili jego narodzin aż do momentu zyskania przez nie samodzielności.

W wyroku orzekającym rozwód sąd obligatoryjnie rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków, a także o kontaktach dziecka z rodzicami oraz o alimentach i ich wysokości. Potrzeba uregulowania kwestii wysokości alimentów w wyroku rozwodowym istnieje również w przypadku, gdy małżonkowie dobrowolnie porozumieli się, co do sposobu i kosztów utrzymania dziecka.

Powstanie obowiązku alimentacyjnego

Podstawową przyznania świadczenia alimentacyjnego rodziców względem dziecka, jest niezdolność dziecka do samodzielnego utrzymania się. Obowiązek alimentacyjny spoczywa w równym stopniu na obojgu rodzicach, niezależnie od tego, czy dziecko urodziło się w związku małżeńskim czy pozamałżeńskim.

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka ujmuje troskę o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a także należyte przygotowania go do pracy zawodowej.

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka może obejmować:

  1. Osobiste staranie się o utrzymanie lub wychowanie dziecka wykonywane w całości lub w części przez jednego z rodziców.

    Rodzic z którym dziecko mieszka i który na co dzień sprawuje pieczę świadczy przypadającą na niego część środków utrzymania (jedzenie, leki, miejsce do spania, odzież) oraz środków wychowawczych (zajęcia sportowe, wyjazdy etc.) poprzez własną pracę i troskę. Małżonek ten powinien być zobowiązany do finansowania potrzeb dziecka w mniejszym stopniu niż ten, z którym dziecko spotyka się sporadycznie.

  2. Pokrywanie w części kosztów utrzymania lub wychowania dziecka przez drugiego z rodziców.

    Rodzic niemieszkający z dzieckiem, wykonuje swój obowiązek alimentacyjny względem dziecka poprzez przekazywanie na jego rzecz określonej sumy pieniędzy, w wysokości ustalonej orzeczeniem sądu, ewentualnie w umowie cywilnoprawnej pomiędzy rodzicami (art. 135 § 2 K.R.O.).

Zakres świadczenia alimentacyjnego

Świadczenie alimentacyjne powinno być odpowiednie do możliwości finansowych rodziców i potrzeb dziecka. Sąd orzekając o wysokości obowiązku alimentacyjnego analizuje możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego i potrzeby uprawnionego. Potrzeby muszą być zawsze usprawiedliwione.

Zakres świadczenia alimentacyjnego jest uwarunkowany poniższymi okolicznościami:

  1. usprawiedliwionymi potrzebami dziecka,
  2. możliwościami zarobkowymi i majątkowymi rodziców,
  3. stopą życiową rodziców.

1. Usprawiedliwione potrzeby dziecka

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, które związane są z wiekiem oraz uzdolnieniami uprawnionego. Usprawiedliwione potrzeby dziecka, to takie, które zapewniają mu normalne warunki życia oraz poprawny rozwój fizyczny i duchowy.  Do usprawiedliwionych potrzeb dziecka należy  zapewnienie mu warunków mieszkaniowych, pomocy w nauce, odzieży, wyżywienia, a także wypoczynku. W ramach niezbędnych potrzeb mieści się także konieczność zakupu leków czy ponoszenie kosztów leczenia dziecka, jeżeli jest ono chore.

2. Zarobkowe i majątkowe możliwości rodziców

Określając kwotę alimentów sąd bierze pod uwagę przede wszystkim możliwości zarobkowe rodziców, a nie rzeczywiste zarobki i dochody. Możliwości zarobkowe obejmują zarobki i profity, które osoba mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności oraz wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji. Możliwości zarobkowe określa się biorąc pod uwagę wykształcenie, wiek i stan zdrowotny zobowiązanego. Jeżeli rodzic zobowiązany jest bezrobotny, sąd bada czy dokłada on wszelkich starań, aby zdobyć pracę. Nawet przy niewielkich dochodach osoby zobowiązanej, sąd nałoży na nią obowiązek alimentacyjny.

3. Ta sama stopa życiowa

Obowiązek alimentacyjny obejmuje zasadę równej stopy życiowej między dzieci a rodzicami. Sąd oceniając możliwości osoby zobowiązanej do alimentowania oprócz jej zarobków, bierze pod uwagę także jej stan posiadania. Zaspokajanie potrzeb dziecka powinno nastąpić, w razie konieczności, nawet kosztem substancji majątku rodziców. Jednak nie oznacza to automatycznego podziału wszystkich przez rodziców osiąganych dochodów, a jedynie zbliżonej do rodziców stopy życiowej uwzględniając usprawiedliwione potrzeby dziecka.

Z drugiej strony rodzice zobowiązani są podzielić się z dziećmi nawet bardzo skromnymi dochodami, co oznacza, że nawet niskie dochody rodziców z reguły nie zwalniają ich od obowiązku świadczenia alimentów. Zwolnienie może nastąpić tylko w razie zupełnego braku możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców.

Zobowiązany nie płaci alimentów

Jak powyżej wskazano w celu ustalenia wysokości alimentów Sąd bierze pod uwagę nie tyle aktualne, co potencjalne możliwości zarobkowe zobowiązanego. Jeżeli zobowiązany nie łoży na utrzymanie dziecka, ponieważ powołuje się na swój bark zatrudnienia i powiązany z tym brak dochodów, Sąd oceni czy zobowiązany ma perspektywy, aby osiągnąć dochody przy dołożeniu należytej staranności oraz wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji oraz czy istniejące warunki społeczno-gospodarcze nie stoją temu na przeszkodzie. Przy powyższej ocenie Sąd weźmie także pod uwagę  okres trwania bezrobocia oraz  jego przyczyny. Gdy zobowiązany w celu  uniknięcia płacenia alimentów zatrudnia się nielegalnie, strona przeciwna, aby doprowadzić do obciążenia zobowiązanego alimentami w wysokości stosownej do uzyskiwanych zarobków, powinna udowodnić przed Sądem, iż posiada on, choć nieoficjalne, źródła dochodów.

Kwota alimentów nie zaspakaja potrzeb dziecka

W sytuacji, gdy zobowiązany wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego i  łoży na utrzymanie dziecka, jednak wysokość świadczenia nie wystarcza do zaspokojenia potrzeb małoletniego, istotne jest ustalenie zakresu tych potrzeb. W celu uzyskania dodatkowego wsparcia materialnego w sytuacji, gdy wszyscy zobowiązani wobec dziecka wykonują swój obowiązek, niezbędne będzie wykazanie, iż małoletni znajduje się w niedostatku. Jeżeli Sąd stwierdzi, że małoletni znajduje się faktycznie w niedostatku, może obciążyć zobowiązanych w dalszej kolejności, dziadków, obowiązkiem pokrycia kosztów zaspokojenia pozostałych potrzeb dziecka.

Zmiana sytuacji życiowej – podwyższenie/obniżenie alimentów

Potrzeby dzieci rosną i zmieniają się z wiekiem dziecka. Związane jest to z reguły ze zmianą szkoły i wynikającymi z tego wydatkami, bądź z koniecznością odpłatnego leczenia np. ortodontycznego.

W sytuacji, gdy  pomimo zasądzonych alimentów rodzic wychowujący dziecko nie może sprostać finansowo i zadbać o podstawowe potrzeby dziecka, powinien ponownie zwrócić się do sądu z żądaniem o podwyższenie alimentów. Rodzic powinien wykazać, że nastąpiła istotna i stała zmiana w ponoszonych wydatkach związanych z utrzymaniem i wychowaniem dziecka, a także poprzeć zaistnienie zmiany  dowodami np. dokumentami takim jak zaświadczenia lekarskie, szkolne oraz zeznaniami świadków.

Osoba zobowiązana do pokrywania świadczeń alimentacyjnych może zwrócić się z wnioskiem o zmniejszenie ich wysokości, jeżeli jej sytuacja materialna uległą zmianie i płacenie alimentów przekracza jej możliwości finansowe.

Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

Obowiązek alimentacyjny w stosunku do dzieci ustaje z chwilą osiągnięcia przez nie niezależności finansowej, polegającej na możliwości samodzielnego utrzymania się.

Obowiązek alimentacyjny względem dziecka

  1. nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin,
  2. nie kończy się z datą uzyskania pełnoletniości przez dziecko,
  3. nie może nastąpić wcześniej, niż po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości, nawet gdy może się ono samodzielnie utrzymać,
  4. nie jest związany ze stopniem wykształcenia, co oznacza, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez dziecko stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia.

Po osiągnięciu pełnoletności, jednak przed osiągnięciem samodzielności finansowej obowiązek alimentacyjny może wygasnąć jeżeli:

  1. dziecko pełnoletnie, które w wyniku niechęci do nauki nie zdobyło odpowiedniego wykształcenia,
  2. dziecko pełnoletnie nie wykazuje należytej staranności w uzyskiwaniu potrzebnych mu dochodów, a wywiązanie się z obowiązku alimentacyjnego stanowi dla zobowiązanego zbyt duże obciążenie,
  3. dziecko pełnoletnie posiada majątek, który wystarczy na jego utrzymanie,
  4. dziecko pełnoletnie może zaspokoić swoje uzasadnione potrzeby z innych źródeł, np. renty rodzinnej, stypendium.

Po osiągnięciu pełnoletności, jednak przed osiągnięciem samodzielności finansowej obowiązek alimentacyjny generalnie będzie trwać nadal, jeżeli

  1. dziecko pełnoletnie będzie kontynuowało kształcenia, stosownych do okazywanych przez nie chęci i posiadanych umiejętności,
  2. dziecko pełnoletnie wskutek choroby bądź niepełnosprawności nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Alimenty na pełnoletnie dziecko kontynuujące kształcenie

W sytuacji, gdy dziecko osiągnęło już pełnoletniość i chce kształcić się dalej, rodzic będzie obowiązany nadal je utrzymywać i płacić alimenty. Obowiązek alimentacyjny trwa dopóki dopóty dziecko nie zdobędzie kwalifikacji zawodowych, stosownych do swych uzdolnień i predyspozycji. W odniesieniu do dzieci pełnoletnich, przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej może także obejmować studia wyższe, jeżeli wykazuje ono chęć dalszej nauki, osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie kształcenia. Jeżeli jednak dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy z własnej winy zaniedbuje swoje obowiązki na uczelni, nie zdaje w terminie właściwym egzaminów bądź powtarza rok studiów, to obowiązek rodziców do dalszego dostarczania środków utrzymania i wychowania może wygasnąć.

Poznaj zalety i etapy eRozwodu

Sprawdź jak możemy Ci pomóc