INFOLINIA | 664 309 130
Baza porad

Odpowiedzi na Twoje pytania

Alimenty na byłego współmałżonka

Możliwość zasądzenia od byłego małżonka alimentów jest ściśle związana z kwestią winy, a mianowicie od orzeczenia czy w ogóle sąd orzekał o winie bądź który z małżonków został uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Powstanie obowiązku alimentacyjnego

W wyroku rozwodowym sąd może, co do winy, rozstrzygnąć następująco:

  1. rozwód bez orzekania o winie
  2. rozwód z orzekaniem o wyłącznej winie jednego z małżonków
  3. rozwód z orzekaniem o winie obojga małżonków

Alimentów może żądać:

  1. małżonek winny od małżonka również winnego,
  2. małżonek niewinny od małżonka również niewinnego,
  3. małżonek niewinny od małżonka wyłącznie winnego.

Rozwód bez orzekania o winie (bez wyłącznej winny jednego z małżonków)

W przypadku, kiedy każdy z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia (oznacza to, że Sąd nie uznał żadnego z małżonków wyłącznie winnym rozpadu pożycia małżeńskiego), jak również kiedy na zgodny wniosek małżonków sąd nie orzekał kto ponosi winę za rozkład, oboje byli małżonkowie mogą żądać od siebie nawzajem alimentów.

Przy orzeczeniu rozwodu bez wskazania wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, przesłankami obowiązku alimentacyjnego są:

  • niedostatek małżonka ubiegającego się o alimenty,
  • możliwości zarobkowo – finansowe zobowiązanego do płacenia alimentów małżonka.

W powyższej sytuacji wyłącznie uprawnionym jest małżonek, który udowodni, że znajduje się w niedostatku. Mowa o sytuacji, w którym małżonek nie jest w stanie zaspokoić wszystkich, lub nawet części, swoich usprawiedliwionych potrzeb, zapewniających środki bytowania odpowiednie do wieku oraz stanu zdrowia. Przy tym powody dlaczego małżonek nie może sobie zapewnić normalnych środków bytowania mogą być różne, np. były małżonek nie może pójść do pracy, ze względu na wychowanie i opiekę nad małoletnimi dziećmi lub chorobę bądź brak kwalifikacji do wykonywania zawodu. Stan niedostatku może istnieć już w chwili wydania orzeczenia o rozwodzie, bądź powstać dopiero po orzeczeniu rozwodu.

Ustalając wysokość alimentów sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe małżonka zobowiązanego do alimentów. Małżonek zobowiązany ma dostarczać środki na usprawiedliwione i niezbędne potrzeby uprawnionego do alimentów małżonka, nie oznacza to jednak, że małżonkowie mają żyć na takiej samej stopie życiowej.

Rozwód z orzeczeniem wyłącznej winny jednego z małżonków

W przypadku kiedy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, sąd może orzec, że małżonek ten ma obowiązek płacić alimenty, jeżeli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Nie wymaga się, aby małżonek niewinny znajdował się w niedostatku. Wystarczy, aby uprawnionemu małżonkowi, na skutek orzeczenia rozwodu, istotnie pogorszyła się sytuacja materialna. Po rozwodzie jednak nie obowiązuje zasada równej stopy życiowej obojga małżonków, co miało by wpływ na wysokość alimentów. Sąd orzekając o zasądzeniu alimentów jedynie porównuje, sytuację materialną małżonka niewinnego po rozwodzie z jego sytuacją, sprzed orzeczenia rozwodu. Nawet jeśli od rozwodu minęło kilka lat, małżonek niewinny, którego sytuacja materialna uległa pogorszeniu, może domagać się alimentów. Sąd również może zawiesić, albo obniżyć wysokość alimentów w przypadku zmiany sytuacji materialnej jednego, albo obojga z byłych małżonków.

Małżonkowi, któremu została przypisana wina za rozpad pożycia małżeńskiego nie przysługują alimenty, nawet gdyby znalazł się on w trudnej sytuacji majątkowej (w niedostatku).

WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO

Także wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego jest ściśle związane z kwestią winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Jednoznacznie można stwierdzić, iż obowiązek alimentacyjny wygasa ostatecznie tylko względem tego małżonka, który zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Ponadto można wyróżnić dwie uregulowane prawnie sytuacje, kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny:

  1. po zawarciu nowego związku małżeńskiego
  2. po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, a zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia

1. Po zawarciu nowego związku małżeńskiego

Czy obowiązek alimentacyjny rzeczywiście wygaśnie po zawarciu nowego związku małżeńskiego uzależnione jest od okoliczności który z małżonków zawarł nowy związek, małżonek zobowiązany czy uprawiony.

Małżonek uprawniony zawiera nowy związek małżeński

Obowiązek alimentacyjny wygasa z chwilą, gdy małżonek, któremu przysługują alimenty, zawrze nowy związek małżeński. W przypadku, gdy małżonek uprawniony pozostaje w faktycznym, nieformalnym związku z inną osobą, ma on prawo do dalszego otrzymywania środków od byłego małżonka. Powyższe okoliczności mogą mieć jednak wpływ i oznaczać, że utrzymanie w takiej sytuacji obowiązku alimentacyjnego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Taka sprzeczność może skutkować uchyleniem obowiązku alimentacyjnego przez sąd.

Małżonek zobowiązany zawiera nowy związek małżeński

W sytuacji, gdy małżonek zobowiązany do płacenia alimentów ponownie zawrze związek małżeński, nie jest on zwolniony z obowiązku wypłaty alimentów. Jednak na wysokość płaconych alimentów może mieć wpływ założenie drugiej rodziny jak i również możliwości finansowe partnera, z którym były małżonek pozostaje w związku nieformalnym (wyrok SN z 11 lipca 2010 r., sygn. II CKN1015/00). Jeśli zarobki konkubenta byłej żony wystarczają na zaspokojenie jej uzasadnionych potrzeb bytowych, sąd może nie przyznawać alimentów od byłego męża.

2. Po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu

Obowiązek alimentacyjny może wygasnąć z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, jeżeli małżonek zobowiązany został orzeczonym współwinnym rozpadu pożycia małżeńskiego, bądź sąd wydał wyrok rozwodowy bez orzekania o winie małżonków.

Żaden z małżonków nie jest wyłącznie winny, rozwód bez orzekania o winie

W sytuacji, gdy do alimentów zobowiązany był małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadowi małżeństwa, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Sąd jednak może orzec o przedłużeniu tego obowiązku, ze względu na zaistnienie wyjątkowych okoliczności, np. ze względu na długotrwałość pożycia małżeńskiego czy znaczne różnice w statusie materialnym byłych małżonków. Termin pięciu lat biegnie od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Wyrok rozwodowy z orzeczeniem wyłącznej winni jednego z małżonków

Małżonek wyłącznie winny rozpadowi małżeństwa nie może liczyć, że z upływem okresu pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, jego obowiązek alimentacyjny wygaśnie.

W przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy małżonka, obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony żadnym terminem. Nie wygasa z upływem czasu (art. 60 § 3). Może więc trwać dożywotnio (tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny).

ZGŁOSZENIE WNIOSKU O ALIMENTY

Z roszczeniem o alimenty na wypadek rozwodu można wystąpić już na etapie procesu rozwodowego lub później w osobnym procesie. Wniosek o przyznanie alimentów można złożyć pisemnie lub zgłosić ustnie w obecności drugiego małżonka w trakcie rozprawy. W przypadku wniosku pisemnego Sąd zobowiązany jest doręczyć drugiemu małżonkowi takie żądanie. Sąd orzeka o alimentach na rzecz byłego małżonka tylko na żądanie jednego z małżonków. Alimenty zasądzone na rzecz byłego małżonka nie obejmują alimentów, do których uprawnione są dzieci obojga małżonków. Tą kwestię rozstrzyga obligatoryjnie sąd w wyroku rozwodowym. Żądanie alimentów można wnieść wraz z rozwodem do Sądu Okręgowego lub w osobnym powództwie przed Sądem Rejonowym. Wniosek należy wnieść do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy lub pozwanego.

ORZECZENIE ALIMENTÓW BEZ ROZWODU

Obowiązek alimentacyjny powstaje nie tylko w przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód, ale również, odpowiednio zmodyfikowany, w przypadku orzeczenia separacji oraz unieważnienia małżeństwa. Obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po ustaniu małżeństwa wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. W przypadku zaistnienia takiej potrzeby, po rozwodzie w pierwszej kolejności należy zatem zwrócić się o alimenty do byłego małżonka.

Poznaj zalety i etapy eRozwodu

Sprawdź jak możemy Ci pomóc